skip to Main Content
Dobrodošli u Stanare Mapa

Stanari kroz istoriju - borba za obnovu

ISTORIJA OPŠTINE

Opština Stanari postojala je i funkcionisala do 1959. godine, kada je u jednoj od brojnih reorganizacija ukinuta i pripojena opštini Doboj. Nanesenu nepravdu stanovništvo ovog kraja vrlo brzo je uvidjelo, jer već 1965. godine Opština, postajući mjerna jedinica u planskim dokumentima daleko brže rješava vitalne životne probleme ( na primjer, 1965. godine narodni zajam rješava asfaltiranje puteva u sjedištu svake opštine), te već tada pokreću aktivnost na obnavljanju opštine Stanari.

Zbog nedovoljnog razumijevanja, s jedne strane i političke opstrukcije, inicijativa za obnavljanje opštine Stanari nije realizovana ni u nekoliko narednih pokušaja (1969, 1976. i 1984. godine), a Inicijativni odbor za obnavljanje opštine Stanari 1991. godine sam zamrzava inicijativu, ne želeći dovesti u pitanje šire nacionalne interese (broj srpskog stanovništva u opštini Doboj, jer je postojala pretpostavka da bi to mogla biti odlučujuća činjenica ko će kontrolisati opštinu Doboj). Godine 1996. ponovo je pokrenuto pitanje obnavljanja opštine Stanari. Na sjednici održanoj krajem decembra još jednom je potvrđena volja stanovnika ovog dijela dobojske opštine da Stanari postanu opštinski centar.

Prema podacima iz 1996. godine, opština Stanari obuhvatala je 17 naseljenih mjesta, na površini oko 213 kvadratnih kilometara, a prema popisu na tom prostoru je živjelo oko 15 hiljada stanovnika. Predstavnici, koji su se željeli izdvojiti iz opštine Doboj u raspravi su istakli da podržavaju ideju o očuvanju opšteg interesa Srba na dobojskom području i da su spremni da sačekaju pravo vrijeme za osnivanje opštine, a i njihovo mišljenje je da je taj posao najpogodniji nakon predstojećih izbora. Članovi Glavnog odbora jednoglasno su usvojili sadržaj Zahtjeva koji je poslat Narodnoj Skupštini Republike Srpske, koja treba da donese Zakon o osnivanju opštine Stanari.

Zahtjev sadrži sljedeće informacije koje su upućene republičkom Parlamentu:

Sada, kada su riješene granice Republike Srpske, nema nikakvih razloga odgađati donošenje Odluke o obnavljanju opštine i konačno otkloniti nanesenu nepravdu stanovništvu ovog kraja poslije 35 godina. U tom smislu angažovan je Ekonomski institut iz Banjaluke, koji je elaboratom „Uslovi, mogućnosti i opravdanost osnivnja-obnavljanja opštine Stanari“, pokazao društvenu, ekonomsku i političku opravdanost ove inicijative. Sjedište opštine, grad Doboj, po veličini je bio jedanaesti grad u bivšoj Bosni i Hercegovini. U gradu Doboju, iako je bio regionalni centar, živjelo je samo 27 odsto stanovništva opštine. U tom pogledu, Doboj zaostaje iza 10 najvećih gradova u Republici Srpskoj, gdje je učešće gradskog u ukupnom stanovništvu između 30 i 50 odsto, a kod Banjaluke i Trebinja učešće gradskog stanovništva je 73, odnosno 71 odsto, te bi obrazovanje opštine Stanari i stvaranje još jednog urbanog centra na ovom području značajno poboljšalo strukturu stanovništa i zaustavilo daljnje negativne migracione procese na ovom prostoru. Buduća opština Stanari bi obuhvatila 17 naseljenih mjesta, ukupne površine oko 213 kilometara kvadratnih, u kojima je, prema popisu iz 1991. godine živjelo 15 hiljada stanovnika. Već prema ovim prostorno-demografskim podacima vidi se da bi ovo bila opština srednje veličine, čak veća od mnogo postojećih. I po raspoloživim prirodnim i stvorenim potencijalima, geostrateškom položaju i udaljenosti od susjednih opština, ova opština zadovoljava sve najvažnije kriterijume za osnivanje. Može se čak tvrditi da se na primjeru ove opštine može testirati model buduće mreže opština Republike Srpske, pogotovo onih pograničnih. Na osnovu svega iznesenog, smatramo da su se stekli uslovi da Narodna Skupština Republike Srpske donese Zakon o osnivanju (obnavljanju) opštine Stanari.

Ponovni status opštine, Stanari dobijaju 2014. godine,kada je usvojen Zakon o formiranju opštine Stanari, na veliko oduševljenje stanovnika ovog kraja. Za prvog načelnika novooformljene opštine, na izborima u februaru 2015. godine, izabran je Dušan Panić, iz Saveza nezavisnih socijaldemokrata.

Na linkovima ispod nalaze se materijali ustupljeni od strane Arhiva Republike Srpske sa područja opštine Stanari iz prošlog vijeka. Od raznih zapisnika sa sastanaka, do izvještaja o radu, te pjesama lista „Zora“.

Back To Top